Bao Thanh Thiên, với tên gọi Bao Chửng, là một nhân vật lịch sử có thật, nổi tiếng với sự thanh liêm, chính trực và tài xử án công bằng.
1. Bao Thanh Thiên – Người Thực, Hình Tượng Trên Màn Ảnh
Bao Thanh Thiên, tên thật là Bao Chửng (999-1062), là một trong những nhân vật lịch sử nổi tiếng của Trung Quốc dưới triều Bắc Tống. Ông được biết đến với nhiều tên gọi khác như Bao Công, Bao Học Sĩ, Bao Long Đồ. Bao Chửng sinh ra tại Hợp Phì, Lư Châu (nay là tỉnh An Huy), trong một gia đình có truyền thống hiếu học. Ngay từ nhỏ, ông đã nổi tiếng là người con hiếu thảo và sống mực thước.
Điều thú vị là hình ảnh Bao Công với gương mặt đen và vầng trăng khuyết trên trán mà chúng ta thường thấy trên phim ảnh chỉ là sản phẩm của nghệ thuật Kinh kịch. Theo truyền thống Kinh kịch, mặt đen đại diện cho sự nghiêm túc và quân tử. Thực tế, Bao Công là người có làn da trắng trẻo và diện mạo thư sinh. Hình tượng này đã góp phần làm nổi bật tính cách thanh liêm, công bằng của ông.
2. Con Đường Quan Lộ và Những Vụ Án Huyền Thoại
Bao Chửng thi đậu tiến sĩ năm 1027 và bắt đầu sự nghiệp quan trường của mình. Tuy nhiên, do cha mẹ già yếu, ông xin ở nhà để chăm sóc họ suốt 10 năm. Sau khi cha mẹ qua đời, Bao Chửng mới chính thức nhận chức quan, lúc này ông đã 38 tuổi.
Trong suốt 27 năm làm quan, Bao Chửng đã trải qua nhiều vị trí quan trọng như Tri huyện Thiên Trường, Tri phủ Đoan Châu, Doanh Châu, Dương Châu, Lư Châu, Triệu Châu, Tri phủ Giang Ninh, và đặc biệt là Phủ doãn phủ Khai Phong, nơi ông quản lý toàn bộ việc hình pháp và trị an trong kinh thành. Chức vụ lớn nhất của Bao Chửng trước khi qua đời là Khu mật Phó sứ, tương đương với phó tể tướng.
Mặc dù nổi tiếng là người phá án tài ba, thực tế, chính sử chỉ ghi chép lại hai vụ án lớn do Bao Chửng trực tiếp xử lý. Vụ thứ nhất là vụ án chiếc lưỡi bò khi ông làm Tri huyện Thiên Trường, và vụ thứ hai là vụ án Lãnh Thanh mạo danh Thái Tử khi ông đứng đầu Tri gián viện. Những vụ án nổi tiếng khác như “Chém Bao Miễn”, “Xử án Trần Thế Mỹ”, “Trảm Bàng Dục” phần lớn là sản phẩm của tiểu thuyết và sân khấu.
3. Sự Thật về Những Vụ Án
Một trong những vụ án nổi tiếng nhất gắn liền với tên tuổi Bao Thanh Thiên là vụ án chém đầu phò mã Trần Thế Mỹ. Trên phim, Trần Thế Mỹ là kẻ bội bạc, sau khi trở thành phò mã đã chối bỏ vợ con, thậm chí ra lệnh giết họ để giữ bí mật. Tuy nhiên, nhân vật này không hề có thực trong lịch sử, và Trần Thế Mỹ chỉ là nhân vật hư cấu nhằm tạo thêm kịch tính cho các câu chuyện.
Mặc dù Bao Thanh Thiên không xử lý vụ án phò mã, ông đã thực sự trảm một nhân vật có thế lực trong triều đình. Theo “Bàn Cổ Luận Kim”, người bị xử trảm là Triệu Thanh, em họ của hoàng đế Tống Nhân Tông và cháu trai của Bát Hiền Vương Triệu Đức Phương. Triệu Thanh bị kết án tử hình sau khi phạm tội lạm quyền, bắt cóc và hại chết con gái của một viên ngoại giàu có. Sự việc này đã gây ra sóng gió lớn trong triều đình, nhưng Bao Thanh Thiên vẫn kiên quyết thực thi công lý, bất chấp sự can ngăn của hoàng đế và hoàng thái hậu.
4. Công Tôn Sách – Nhân Vật Hư Cấu và Diễn Viên Thủ Vai Huyền Thoại
Một nhân vật quan trọng luôn sát cánh bên Bao Thanh Thiên trong các bộ phim là Công Tôn Sách. Trên màn ảnh, Công Tôn Sách được xây dựng là một thư sinh nho nhã, học rộng, biết nhiều, giỏi y thuật và thường xuyên cải trang để thăm dò tình hình. Tuy nhiên, trong lịch sử, không có thông tin nào về nhân vật Công Tôn Sách, ông hoàn toàn là sản phẩm của văn học và điện ảnh.
Diễn viên Phạm Hồng Hiên đã thủ vai Công Tôn Sách trong bộ phim Bao Thanh Thiên năm 1993 và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả. Dù đã tham gia nhiều bộ phim khác, vai diễn Công Tôn Sách vẫn là dấu ấn lớn nhất trong sự nghiệp của ông. Hiện nay, dù đã ngoài 70 tuổi và gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, Phạm Hồng Hiên vẫn được nhớ đến như một biểu tượng của nhân vật Công Tôn Sách.
5. Kết Luận
Những câu chuyện huyền thoại về ông, dù phần lớn là hư cấu, nhưng đã góp phần xây dựng hình ảnh một vị quan mẫu mực, trở thành biểu tượng của công lý và sự nghiêm minh.
Những câu chuyện này không chỉ là những truyền thuyết đầy hấp dẫn mà còn là minh chứng cho sự kính trọng và ngưỡng mộ của người dân đối với Bao Thanh Thiên. Dù trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, hình ảnh Bao Thanh Thiên vẫn mãi in đậm trong lòng người dân, trở thành biểu tượng không phai mờ của công lý và sự công bằng.
Bao Thanh Thiên không chỉ là một phần của lịch sử Trung Quốc mà còn là một phần của văn hóa và nghệ thuật, với những bộ phim, vở kịch và câu chuyện gắn liền với ông. Qua những hình ảnh trên màn ảnh, chúng ta không chỉ thấy một vị quan liêm khiết mà còn cảm nhận được tinh thần kiên định và lòng dũng cảm trong việc thực thi công lý.