Góc nhìn ẩm thực Mỗi món ăn Nhật Bản là một tác phẩm nghệ thuật

Món ăn Nhật Bản từ lâu đã vượt ra khỏi phạm vi “ăn uống” thông thường để trở thành một hình thức nghệ thuật thực thụ. Từng món ăn không chỉ chú trọng hương vị mà còn được chăm chút kỹ lưỡng về màu sắc, hình dáng và ý nghĩa văn hóa.

Cảm giác khi thưởng thức ẩm thực Nhật là sự kết hợp giữa tinh tế thị giác, thanh nhã vị giác và sâu lắng tâm hồn. Cùng điểm qua 8 món ăn tiêu biểu, nơi mà tinh thần nghệ thuật Nhật Bản được thể hiện rõ nét trong từng chi tiết.

Sushi & Sashimi – Biểu tượng tinh hoa ẩm thực Nhật

Sushi và sashimi là hai biểu tượng toàn cầu của ẩm thực Nhật Bản, nơi nguyên liệu tươi sống được tôn vinh qua cách trình bày tối giản nhưng đầy tinh tế. Sushi bắt nguồn từ cách bảo quản cá bằng cơm lên men, sau này được phát triển thành nghệ thuật với nhiều biến tấu như nigiri, maki, temaki… Trong khi đó, sashimi đơn thuần là lát cá sống thái mỏng, thể hiện sự trân trọng với sự nguyên bản của nguyên liệu.

Mỗi phần sushi là một tổ hợp cân bằng giữa độ dẻo của cơm, vị ngọt béo của cá và chút nồng của wasabi – tất cả được sắp đặt như một tác phẩm sắp đặt. Màu sắc tương phản, đường cắt sắc sảo và bố cục chặt chẽ khiến mỗi đĩa sushi/sashimi trở thành một “bức tranh” có thể ăn được – nơi nghệ thuật và ẩm thực giao thoa hoàn hảo.

Ramen – Mì nước với nước dùng đậm đà, đặc trưng từng vùng miền

Ramen tuy có nguồn gốc từ Trung Hoa, nhưng đã được người Nhật biến hóa thành một món ăn độc đáo mang bản sắc địa phương. Từ Tonkotsu ramen ở Kyushu với nước dùng đậm đà ninh từ xương heo, đến Shoyu ramen ở Tokyo hay Miso ramen tại Hokkaido, mỗi vùng miền đều có phong cách riêng.

Ramen không chỉ là món mì, mà còn là một “sáng tác”. Sợi mì dai, nước dùng sánh, lát thịt mềm, trứng lòng đào, hành lá… được bố trí một cách hài hòa, tạo nên sự cân đối cả về vị lẫn hình. Tô ramen nóng hổi không chỉ ấm bụng mà còn thỏa mãn cảm quan, là hiện thân của nghệ thuật nấu ăn mang tính sáng tạo không giới hạn.

Takoyaki – Bánh bạch tuộc giòn ngoài, mềm trong, ăn là ghiền

Takoyaki là món ăn đường phố nổi tiếng có xuất xứ từ Osaka, nơi người dân vốn nổi tiếng vui vẻ và phóng khoáng. Những viên bánh tròn nhỏ, bên trong là nhân bạch tuộc, gừng đỏ và hành, được nướng trong khuôn đặc biệt và xoay tròn đến khi giòn đều.

Không chỉ ngon, quy trình làm Takoyaki cũng là một “buổi biểu diễn” đầy hấp dẫn. Topping như sốt đặc biệt, mayonnaise, cá bào khô, rong biển được rưới lên bánh như cách người họa sĩ hoàn thiện nét cuối cùng trên tác phẩm của mình. Mỗi viên Takoyaki là một tác phẩm nhỏ – vừa ngẫu hứng, vừa tinh tế, đầy màu sắc sống động.

Tempura – Rau củ, hải sản tẩm bột chiên giòn, ăn kèm nước chấm nhẹ nhàng

Tempura là ví dụ điển hình cho sự tối giản nhưng đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật Nhật. Món ăn này có nguồn gốc từ kỹ thuật chiên của người Bồ Đào Nha, nhưng được người Nhật làm chủ và biến thành biểu tượng riêng. Từ tôm, cá, nấm, cho đến rau củ theo mùa – tất cả đều được phủ một lớp bột mỏng, chiên giòn vàng rụm trong dầu nóng nhưng không hề ngấy.

Sự thành công của tempura nằm ở độ giòn nhẹ, thanh vị và giữ được nguyên hương của nguyên liệu. Trình bày tempura cũng như bày một tác phẩm sơn dầu: nhẹ nhàng, khéo léo, hài hòa giữa các thành phần. Mỗi miếng tempura là sự phối hợp của âm thanh (giòn rụm), màu sắc (vàng óng), mùi hương và vị giác – một trải nghiệm nghệ thuật toàn diện.

Shabu-shabu – Lẩu nhúng thịt bò mỏng tan, ăn kèm rau và nước chấm

Shabu-shabu là món ăn thể hiện rõ tinh thần thưởng thức chậm rãi và sự gắn kết trong văn hóa Nhật. Thịt bò được thái mỏng như giấy, chỉ cần nhúng nhẹ vào nước sôi vài giây là đã chín mềm, ăn cùng rau xanh, đậu phụ, nấm và chấm với sốt ponzu hoặc mè rang thơm ngậy.

Cái thú vị của Shabu-shabu không nằm ở sự cầu kỳ nguyên liệu, mà ở trải nghiệm “tự tay chế biến”. Việc nhúng thịt và vớt lên đúng thời điểm là cả một nghệ thuật điều khiển lửa, nước và thời gian. Món ăn này như một nghi thức: tĩnh lặng, thiền định và sâu lắng – đúng chất “nghệ thuật sống” của người Nhật.

Wagyu – Thịt bò cao cấp trứ danh, tan chảy trong miệng

Wagyu – đặc biệt là giống bò Kobe hay Matsusaka – là món ăn thể hiện đỉnh cao kỹ thuật chăn nuôi và thẩm mỹ ẩm thực Nhật Bản. Thịt bò được nuôi theo chế độ đặc biệt để đạt được lượng mỡ vân cẩm thạch tuyệt hảo, mềm tan ở nhiệt độ cơ thể người.

Không cần nhiều gia vị hay chế biến cầu kỳ, Wagyu thường được áp chảo hoặc nướng nhẹ, giữ trọn hương vị tự nhiên. Từng lát thịt mềm mại, bóng mỡ như lụa, vừa cắt ra đã thấy mỹ cảm – không khác gì một kiệt tác sắp đặt trong tranh thủy mặc, nơi cái đẹp đến từ sự tối giản mà hoàn hảo.

Matcha – Trà xanh và bánh ngọt truyền thống, chuẩn vibe trà đạo

Matcha là biểu tượng của thiền, của sự tĩnh lặng và tôn trọng hiện tại trong văn hóa Nhật. Được nghiền mịn từ lá trà cao cấp, matcha không chỉ dùng để pha trà mà còn là thành phần trong nhiều món bánh truyền thống như wagashi, mochi hay bánh xốp.

Nghi thức pha trà matcha là một màn trình diễn nghệ thuật: từ cách rây bột, dùng chổi tre khuấy đều, đến cách rót trà và thưởng thức cùng bánh. Mọi động tác đều có dụng ý thẩm mỹ, tạo nên một “buổi biểu diễn nghệ thuật” giữa đời thực, giúp người thưởng thức kết nối sâu hơn với bản thân và môi trường xung quanh.

Onigiri – Cơm nắm nhân mặn bọc rong biển, tiện lợi, ngon và đậm chất Nhật

Onigiri có lẽ là món ăn đơn giản nhất trong danh sách, nhưng cũng đậm chất Nhật nhất. Từ thời các võ sĩ samurai, cơm nắm đã là thực phẩm tiện lợi mang theo trên đường chinh chiến. Ngày nay, Onigiri hiện diện ở khắp nơi – từ bữa sáng gia đình đến cửa hàng tiện lợi.

Nhân mặn như mận muối, cá hồi nướng hay cá ngừ mayonnaise được bọc bên trong cơm trắng dẻo, bên ngoài là lớp rong biển mỏng. Dù đơn giản, nhưng mỗi chiếc Onigiri lại được nắn với sự chăm chút, biểu hiện của tình cảm và sự tỉ mỉ – giống như một tác phẩm thủ công nhỏ, mang theo cả hồn cốt của văn hóa Nhật Bản.

Ẩm thực Nhật Bản không chỉ là để ăn no, mà là để chạm đến cái đẹp và sự cân bằng trong từng khoảnh khắc. Từ cách chọn nguyên liệu, chế biến, đến trình bày và thưởng thức – tất cả đều là những lớp lang nghệ thuật được “vẽ” bằng tâm hồn của người Nhật. Mỗi món ăn là một cánh cửa mở ra thế giới quan của họ: đề cao tự nhiên, tiết chế tối đa nhưng vẫn đầy cảm xúc.

Nếu bạn có cơ hội đặt chân đến Nhật Bản, đừng chỉ ăn cho biết. Hãy thưởng thức – như đang ngắm một bức tranh, đọc một bài thơ – để hiểu vì sao ẩm thực nơi đây được xem là nghệ thuật sống.